'Ακτινογραφία' στο νέο μνημόνιο

Στη μέγγενη του νέου μνημονίου μπαίνει άμεσα ο χώρος της Υγείας.

Ο καταιγισμός των μέτρων ξεκινά άμεσα, προκειμένου να επιτευχθεί ο 'σφιχτός' στόχος μείωσης των δαπανών για την Υγεία κάτω από τα 13 δισεκατομμύρια ευρώ ή 6% του ΑΕΠ.

Οι συγγραφείς του κειμένου αναφέρουν στην εισαγωγή ότι τα μέτρα περιλαμβάνουν τη μείωση της κατακερματισμένης δομής διακυβέρνησης, την ενίσχυση και την ενοποίηση του δικτύου πρωτοβάθμιας περίθαλψης, τον εξορθολογισμό του νοσοκομειακού δικτύου, την ενίσχυση των κεντρικών προμηθειών και την ανάπτυξη μιας ισχυρής ικανότητας παρακολούθησης και αξιολόγησης και μιας ικανότητας ηλεκτρονικής υγείας (e - health).

Έμφαση δίνεται στον τομέα του φαρμάκων (δαπάνη των Ταμείων), με στόχο τη μείωση της δαπάνης κατά περίπου 1 δισεκατομμύριο ευρώ το 2012, σε σύγκριση με το 2011. Στόχος είναι να φτάσει η μέση δημοσία δαπάνη για εξωνοσοκομειακά φάρμακα στο 1% του ΑΕΠ έως το τέλος του 2014.

Οι υπόλοιπες παρεμβάσεις – ανά τομέα – είναι οι εξής:

Διοίκηση

Συγκεντρώνονται όλες οι σχετικές με την Υγεία διαδικασίες και ευθύνες λήψης αποφάσεων (συμπεριλαμβανόμενων και των δαπανών μισθοδοσίας), στο υπουργείο Υγείας, το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2012.

Οι κλάδοι Υγείας των Ταμείων συγχωνεύονται στον Εθνικό Οργανισμό Παροχής Υπηρεσιών Υγείας (ΕΟΠΥΥ) και εμπίπτουν στην αρμοδιότητα του υπουργείου Υγείας. Ο ΕΟΠΥΥ αγοράζει υπηρεσίες, με οικονομικά αποδοτικό τρόπο, από τις μονάδες του ΕΣΥ και ιδιωτικούς παρόχους, μέσω συμβάσεων.

Όλοι οι άλλοι φορείς Πρόνοιας και κοινωνικής αρωγής του υπουργείου Υγείας μετακινούνται στο Υπουργείο Εργασίας, το αργότερο έως τον Ιούνιο του 2012.

Από τον Ιανουάριο του 2013, ο ΕΟΠΥΥ θα αγοράζει νοσοκομειακές υπηρεσίες με βάση προοπτικούς προϋπολογισμούς, μετά την εκπόνηση διαδικασιών κοστολόγησης ανά κατηγορία θεραπείας (κλειστά ενοποιημένα νοσήλια που περιλαμβάνουν πλήρη απορρόφηση κόστους).

Ο ΕΟΠΥΥ εξορθολογίζει τον αριθμό των συμβάσεων με ιδιώτες ιατρούς, έτσι ώστε να μειωθεί η αναλογία ιατρών - ασθενών κοντά στον, πολύ χαμηλότερο, μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Οι εισφορές που καταβάλλονται από τα μέλη του ΟΓΑ εξισώνονται, σταδιακά – έως το 2013 – με εκείνες των υπόλοιπων μελών του ΕΟΠΥΥ.

Φαρμακευτικές δαπάνες

Για την επίτευξη μείωσης 1 δισεκατομμυρίου ευρώ στις εξωνοσοκομειακές φαρμακευτικές δαπάνες το 2012, η κυβέρνηση θα εφαρμόσει αλλαγές στην τιμολόγηση, τη συνταγογράφηση και την αποζημίωση των φαρμάκων.

Το πρώτο τρίμηνο του 2012, θα αναθεωρηθεί το σύστημα των συμμετοχών, με σκοπό να απαλλάξει από τη συμμετοχή ένα περιορισμένο, μόνο, αριθμό φαρμάκων, τα οποία σχετίζονται με συγκεκριμένες θεραπευτικές αγωγές.

Τιμές φαρμάκων

Συνεχίζει η επικαιροποίηση – σε τρίμηνη βάση – ολόκληρης της λίστας τιμών των φαρμάκων που κυκλοφορούν στην αγορά, κάνοντας χρήση του νέου μηχανισμού τιμολόγησης που βασίζεται στις τρεις χώρες της ΕΕ με τις χαμηλότερες τιμές.

Εισάγεται αυτόματος μηχανισμός έμμεσης επανείσπραξης (τριμηνιαίο rebate) επί του κύκλου εργασιών των φαρμακευτικών παραγωγών, ο οποίος εγγυάται ότι η εξωνοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη δεν υπερβαίνει τα όρια του προϋπολογισμού.

Ξεκινώντας από το πρώτο τρίμηνο του 2012, τα περιθώρια κέρδους των φαρμακείων αναπροσαρμόζονται και εισάγεται το φθίνον περιθώριο κέρδους, δηλαδή ένα μειούμενο ποσοστό σε συνδυασμό με ένα εφάπαξ ποσό ύψους 30 ευρώ για τα πιο ακριβά φάρμακα (άνω των 200 ευρώ). Στόχος είναι να μειωθεί το συνολικό περιθώριο κέρδους κάτω από 15%.

Εάν φανεί ότι το νέο αυτό μοντέλο για τον υπολογισμό των περιθωρίων κέρδους δεν επιτυγχάνει το αναμενόμενο αποτέλεσμα, τότε το φθίνον περιθώριο κέρδους θα αναθεωρηθεί εκ νέου.

Τα περιθώρια κέρδους των χονδρεμπόρων μειώνονται προκειμένου να συγκλίνουν στο ανώτερο όριο του 5%.

Συνταγογράφηση

Προωθείται η ηλεκτρονική συνταγογράφηση σε όλους τους ιατρούς, κέντρα υγείας και νοσοκομεία. Στο πρώτο τρίμηνο του 2012, γίνεται υποχρεωτική και πρέπει να περιλαμβάνει τουλάχιστον το 90% όλων των ιατρικών πράξεων που καλύπτονται από τα δημόσια ταμεία (φάρμακα, παραπομπές, διαγνωστικές εξετάσεις, χειρουργικές επεμβάσεις), τόσο στα νοσοκομεία του ΕΣΥ όσο και στους παρόχους που είναι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ και τα ταμεία κοινωνικής ασφάλισης.

Εισάγεται προσωρινά ένας μηχανισμός, ο οποίος επιτρέπει την άμεση και συνεχή παρακολούθηση και εντοπισμό όλων των συνταγών που δεν καλύπτονται από το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης.

Συνεχίζει η έκδοση κατευθυντήριων οδηγιών συνταγογράφησης (θεραπευτικά πρωτόκολλα), ξεκινώντας με τα πιο ακριβά ή περισσότερο χρησιμοποιούμενα φάρμακα.

Το υπουργείο Υγείας και ο ΕΟΠΥΥ, καταρτίζουν αναλυτικές μηνιαίες ελεγκτικές αναφορές για τη χρήση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης από τα νοσοκομεία του ΕΣΥ και τους παρόχους που είναι συμβεβλημένοι με τον ΕΟΠΥΥ και τα υπόλοιπα Ταμεία, έως ότου ενοποιηθούν.

Καταρτίζονται τακτικές εκθέσεις, τουλάχιστον σε τριμηνιαία βάση, για τη φαρμακευτική συνταγογράφηση και δαπάνη, καθώς και με το ποσό επανείσπραξης (rebate) που εισπράττεται από τα φαρμακεία και τις φαρμακευτικές εταιρείες.

Παρέχει ενημέρωση και προειδοποιήσεις σε κάθε ιατρό σχετικά με τη συνταγογραφική του δραστηριότητα, όταν παρατηρείται συνταγογράφηση άνω του μέσου όρου.

Επιβάλλονται κυρώσεις και πρόστιμα, μετά την αξιολόγηση και αναφορά αντιδεοντολογικών συμπεριφορών και σύγκρουσης συμφερόντων κατά τη συνταγογράφηση.

Επικαιροποιείται συνεχώς η θετική λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων, κάνοντας χρήση του συστήματος αναφοράς τιμών που έχει αναπτυχθεί από τον ΕΟΦ.

Επιλέγεται ένας αριθμός από τα πλέον ακριβά φάρμακα που πωλούνται σήμερα στα φαρμακεία, τα οποία θα πωλούνται πλέον στα νοσοκομεία ή τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ.

Εάν η μηνιαία παρακολούθηση της δαπάνης δεν δώσει τα αναμενόμενα αποτελέσματα, θα ληφθούν πρόσθετα μέτρα. Αυτά περιλαμβάνουν τον προϋπολογισμό συνταγογράφησης για κάθε ιατρό, το στόχο του μέσου κόστους συνταγογράφησης ανά ασθενή και, εάν χρειαστεί, οριζόντιες περαιτέρω περικοπές τιμών και περιθωρίων κέρδους και αυξήσεις των συμμετοχών (το δεύτερο τρίμηνο του 2012).

Γενόσημα

Υιοθετείται μία συνολική σειρά μέτρων για την προώθηση της χρήσης των γενόσημων και φθηνότερων φαρμάκων. Ο στόχος των μέτρων αυτών είναι να αυξηθεί βαθμιαία και ουσιαστικά το μερίδιο των γενόσημων φαρμάκων έως 35% του συνολικού όγκου των φαρμάκων που πωλούνται από τα φαρμακεία έως το τέλος του 2012, και έως 60% έως το τέλος του 2013.

Αυτό θα επιτευχθεί μέσω:

• Της μείωσης της μέγιστης τιμής του γενόσημου στο 40% της τιμής του πρωτότυπου εντός πατέντας φαρμάκου με την ίδια δραστική ουσία, τη στιγμή λήξης της πατέντας του. Η τιμή αυτή ορίζεται ως μέγιστη. Οι παρασκευαστές μπορούν να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές, επιτρέποντας έτσι αυξημένο ανταγωνισμό στην αγορά.
• Της αυτόματης μείωσης των τιμών των πρωτότυπων φαρμάκων, μόλις λήξει η πατέντα τους (επώνυμα φάρμακα εκτός πατέντας) στο μέγιστο του 50% της τιμής που έχουν τη στιγμή που λήγει η πατέντα τους. Οι παρασκευαστές μπορούν να προσφέρουν χαμηλότερες τιμές, επιτρέποντας έτσι αυξημένο ανταγωνισμό στην αγορά.
• Της δημιουργίας δυναμικού ανταγωνισμού στην αγορά για τα γενόσημα φάρμακα, μέσω της μείωσης της τιμής κάθε γενόσημου που ακολουθεί, τουλάχιστον κατά 10% επί της μέγιστης τιμής.
• Της σύνδεσης χαμηλότερου ποσοστού συμμετοχής με τα γενόσημα φάρμακα που έχουν σημαντικά χαμηλότερη τιμή από την τιμή αναφοράς για αποζημίωση (χαμηλότερη του 40% της τιμής αναφοράς), με βάση την εμπειρία άλλων χωρών της ΕΕ, καθώς και της ουσιαστικής αύξησης της συμμετοχής στα ακριβότερα φάρμακα της κατηγορίας αναφοράς και στα νέα μόρια.
• Της δυνατότητας αποζημίωσης των πρόσφατα πατενταρισμένων φαρμάκων (νέων μορίων) μόνο εφόσον τουλάχιστον τα 2/3 των χωρών της ΕΕ ήδη τα αποζημιώνουν και στη βάση της κατάλληλης αξιολόγησης της αποδοτικότητάς τους από πλευράς κόστους, που έχει γίνει σε άλλες ευρωπαϊκές χώρες.
• Της εξαίρεσης από τη λίστα των αποζημιούμενων φαρμάκων, εκείνων που δεν είναι αποτελεσματικά ή αποδοτικά από πλευράς κόστους, με βάση την εμπειρία άλλων χωρών.
• Της επιβολής της υποχρέωσης στους ιατρούς να συνταγογραφούν με τη διεθνή επιστημονική ονομασία της δραστικής ουσίας και όχι με την εμπορική ονομασία.
• Της επιβολής της υποκατάστασης των συνταγογραφούμενων φαρμάκων με το χαμηλότερης τιμής προϊόν της ίδιας δραστικής ουσίας στην κατηγορία αναφοράς από τα φαρμακεία (υποχρεωτική 'υποκατάσταση με γενόσημα').

Στόχος είναι ότι τουλάχιστον το 40% της ποσότητας των φαρμάκων που χρησιμοποιούνται από τα δημόσια νοσοκομεία αποτελείται από γενόσημα με τιμή χαμηλότερη από αυτή των παρόμοιων πρωτότυπων προϊόντων και εκτός πατέντας φαρμάκων.

Τιμολόγηση

Οι τιμές για τις διαγνωστικές υπηρεσίες που παρέχονται από συμβεβλημένους ιδιώτες παρόχους αναθεωρούνται με στόχο τη μείωση των σχετικών δαπανών κατά 45 εκατομμύρια ευρώ εντός του 2012.

Εντός του πρώτου τριμήνου, η κυβέρνηση ξεκινά να δημοσιεύει τριμηνιαίες εκθέσεις για τη συνταγογράφηση και δαπάνη των διαγνωστικών εξετάσεων.

Υπηρεσίες ΕΣΥ

Στόχος είναι να μειωθούν περαιτέρω τα λειτουργικά έξοδα των νοσοκομείων κατά 8% εντός του 2012. Αυτό θα επιτευχθεί μέσω:

• Της αύξησης της κινητικότητας του προσωπικού υγείας (περιλαμβανομένων των ιατρών) εντός και μεταξύ ιδρυμάτων και υγειονομικών περιφερειών.
• Της προσαρμογής της παροχής υπηρεσιών από τα δημόσια νοσοκομεία εντός και μεταξύ νοσοκομείων που βρίσκονται στην ίδια περιοχή και υγειονομική περιφέρεια.
• Της αναθεώρησης των δραστηριοτήτων των μικρών νοσοκομείων προς την κατεύθυνση της εξειδίκευσης σε τομείς όπως η αποκατάσταση, η αντιμετώπιση καρκινοπαθών ή ασθενών τελικού σταδίου, όπου χρειάζεται.
• Της αναθεώρησης των δομών επειγόντων περιστατικών και εφημεριών.
• Της βελτιστοποίησης και εξισορρόπησης της κατανομής των πόρων βαρέως ιατρικού εξοπλισμού (τομογράφων, εγκαταστάσεων ακτινοθεραπείας) ανάλογα με τις ανάγκες.
• Η πρώτη ετήσια έκθεση για τη σύγκριση της απόδοσης των νοσοκομείων βάσει της καθορισμένης σειράς των δεικτών συγκριτικής προτυποποίησης (benchmarking indicators) θα δημοσιευθεί έως το τέλος Μαρτίου 2012.

Αμοιβές

Το αναθεωρημένο σύστημα πληρωμών που χρησιμοποιείται από τον ΕΟΠΥΥ για τη σύναψη συμβάσεων με ιατρούς, και η βελτίωση της αποτελεσματικότητας από την αξιοποίηση του προσωπικού (περιλαμβανομένης της μείωσης του κόστους των υπερωριών) θα οδηγήσουν σε εξοικονόμηση τουλάχιστον 100 εκατομμυρίων ευρώ στο συνολικό κόστος κοινωνικής ασφάλισης που συνδέεται με τους μισθούς και τις αμοιβές των ιατρών το 2012.

Έλεγχος

Τοποθετούνται εσωτερικοί ελεγκτές σε όλα τα νοσοκομεία και όλα τα νοσοκομεία καθιερώνουν τα μητρώα ανάληψης δεσμεύσεων.

Έως το τέλος Μαρτίου 2012, η κυβέρνηση δημοσιεύει τη μηνιαία έκθεση με ανάλυση και περιγραφή λεπτομερών στοιχείων για τη δαπάνη στον τομέα της υγείας από όλα τα Ταμεία.

Η εν λόγω έκθεση θα καθιστά δυνατή τη λεπτομερή παρακολούθηση της εκτέλεσης του προϋπολογισμού, περιλαμβάνοντας τόσο τις δεσμεύσεις που έχουν αναληφθεί για τις δαπάνες -αγορές (σε δεδουλευμένη βάση) όσο και τις πραγματικές πληρωμές (σε ταμειακή βάση).

Ο ΕΟΠΥΥ και τα υπόλοιπα Ταμεία ξεκινούν να δημοσιεύουν μία ετήσια έκθεση για τη συνταγογράφηση των φαρμάκων.