Η Αρχή συνεδρίασε προκειμένου να εξετάσει τον τρόπο χορήγησης άδειας σε νομικά πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες υγείας (όπως κλινικές, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, κέντρα αποθεραπείας και αποτοξίνωσης) για δικαστική χρήση δεδομένων υγείας ασθενών τους, με σκοπό την άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματος του υπευθύνου επεξεργασίας ή και των ιατρών του.

ΑΡΧΗ ΠΡΟΣΤΑΣΙΑΣ ΔΕΔΟΜΕΝΩΝ

ΠΡΟΣΩΠΙΚΟΥ ΧΑΡΑΚΤΗΡΑ

Αθήνα, 17-12-2010

Αριθ. Πρωτ. Γ/ΕΞ/7648/17-12-2010

Α Π Ο Φ Α Σ Η   ΑΡ. 74 / 2010

Η Αρχή Προστασίας Δεδομένων Προσωπικού Χαρακτήρα συνήλθε, μετά από πρόσκληση του Προέδρου της σε τακτική συνεδρίαση την 16.09.2010 στο κατάστημά της, αποτελούμενη από τους Χ. Γεραρή, Πρόεδρο, Λ. Κοτσαλή, Α. Παπανεοφύτου, Α. Πράσσο, Α. Ι. Μεταξά, Α. Ρουπακιώτη, τακτικά μέλη και το αναπληρωματικό μέλος Γ. Πάντζιου, σε αντικατάσταση του τακτικού μέλους Α. Πομπόρτση, ο οποίος αν και κλήθηκε νομίμως εγγράφως δεν παρέστη λόγω κωλύματος. Στη συνεδρίαση παρέστη, μετά από εντολή του Προέδρου, η Ε. Ι. Τσακιρίδου, δικηγόρος-ελέγκτρια, ως εισηγήτρια, και η Ε. Παπαγεωργοπούλου, υπάλληλος του τμήματος διοικητικών και οικονομικών υποθέσεων, ως γραμματέας. Επίσης, στη συνεδρίαση παρέστησαν, μετά από εντολή του Προέδρου, και οι Δ. Ζωγραφόπουλος και Χ. Λάτσιου, δικηγόροι-ελεγκτές, ως χειριστές συναφών, κατά το ζήτημα που εξετάζεται, υποθέσεων.

Η Αρχή συνεδρίασε προκειμένου να εξετάσει τον τρόπο χορήγησης άδειας σε νομικά πρόσωπα που παρέχουν υπηρεσίες υγείας (όπως κλινικές, νοσοκομεία, κέντρα υγείας, κέντρα αποθεραπείας και αποτοξίνωσης) για δικαστική χρήση δεδομένων υγείας ασθενών τους, με σκοπό την άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματος του υπευθύνου επεξεργασίας ή και των ιατρών του.

Ο Πρόεδρος έδωσε, καταρχήν, το λόγο στην Ε. Ι. Τσακιρίδου, η οποία, αφού ανέγνωσε τη γραπτή εισήγησή της, ανέπτυξε προφορικά και τα ακόλουθα:

1. Η συλλογή και επεξεργασία ευαίσθητων προσωπικών δεδομένων, όπως είναι τα δεδομένα υγείας και τα ιατρικά δεδομένα, καθώς και η ίδρυση και λειτουργία του σχετικού αρχείου που τηρούν τα διάφορα νοσηλευτικά ιδρύματα (Νοσοκομεία/ Κλινικές/ Κέντρα Υγείας/ Αποθεραπείας/ Αποκατάστασης κλπ.), επιτρέπεται κατόπιν αδείας της Αρχής (βλ. διατάξεις των άρθρων 7 παρ. 2 στοιχ. δ΄ και 7Α παρ. 2 στοιχ. δ΄ του Ν.2472/1997). Η Αρχή χορηγεί σε νοσηλευτικά ιδρύματα, κατόπιν αιτήσεώς τους, άδεια ίδρυσης και λειτουργίας του αρχείου που τηρούν, διαγράφοντας συγχρόνως το νόμιμο πλαίσιο λειτουργίας του αρχείου και καθορίζοντας τους όρους της άδειας (π.χ. πότε επιτρέπεται η διαβίβαση των δεδομένων, σε ποιους αποδέκτες).

2. Περαιτέρω, οι επιμελείς υπεύθυνοι επεξεργασίας, ζητούν την άδεια να προβούν σε δικαστική χρήση δεδομένων που τηρούν (στοιχεία ιατρικού φακέλου ασθενούς), προκειμένου να ασκήσουν τα δικαιώματά τους ενώπιον δικαστηρίου, για την αντίκρουση σε βάρος τους αγωγών λόγω ιατρικών σφαλμάτων και πλημμελειών κατά την παροχή υπηρεσιών υγείας. Σημειώνεται ότι η σκοπούμενη επεξεργασία δεν εμπίπτει στην εξαίρεση του άρθρου 7Α στοιχ. δ΄ του Ν. 2472/1997 και επιτρέπεται μετά από άδεια της Αρχής, που εκδίδεται με βάση τη διάταξη του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του Ν.2472/1997.

3. Ωστόσο λαμβανομένων υπόψη: α) της συχνότητας των σχετικών αιτήσεων, β) του ότι σε όλες τις περιπτώσεις που τέθηκαν υπόψη της Αρχής έχει δοθεί η άδεια που ζητήθηκε (για δικαστική χρήση των στοιχείων του σχετικού ιατρικού φακέλου νοσηλείας), βλ. πλήθος απαντητικών εγγράφων και σειρά πράξεων της Αρχής (ιδίως, τις με αριθ. 40/2009, 55/2009, 71/2009, 72/2009, 82/2009, 13/2010, 17/2010, 18/2010, 35/2010 αποφάσεις) και γ) της δυνατότητας της Αρχής σε επεξεργασίες που κρίνει ότι δεν ενέχουν ιδιαίτερους κινδύνους να εφαρμόσει απλουστευμένους κανόνες επεξεργασίας δεδομένων, διαφαίνεται πλέον σκόπιμο όχι να δίνεται ad hoc άδεια για τον σκοπό της δικαστικής χρήσης των δεδομένων υγείας, αλλά να τροποποιείται η αρχική άδεια λειτουργίας του αρχείου του νοσηλευτικού ιδρύματος, ώστε να συμπεριλάβει την περίπτωση της δικαστικής χρήσης των δεδομένων, εκ μέρους του νοσηλευτικού ιδρύματος αλλά και των ιατρών του, σε υποθέσεις που αφορούν ιατρική ευθύνη και εν γένει την παροχή υπηρεσιών υγείας. Σημειώνεται ότι οι ιατροί, που κατά τον κρίσιμο χρόνο παρείχαν, με οποιαδήποτε σχέση, τις υπηρεσίες τους στον υπεύθυνο επεξεργασίας και εκ των καθηκόντων τους μετείχαν στην παροχή ιατρικής φροντίδας στον συγκεκριμένο ασθενή, είναι συχνά μαζί με το νοσηλευτικό ίδρυμα εναγόμενοι για ιατρικά σφάλματα και πλημμέλειες, ή και κατηγορούμενοι για τέλεση σωματικής βλάβης από αμέλεια, οπότε, αν και γνωρίζουν τις αιτούμενες πληροφορίες, χρειάζονται τη χορήγησή τους για την άσκηση ή υπεράσπιση των δικαιωμάτων τους ενώπιον δικαστηρίου. Έτσι, με πρόβλεψη του κατάλληλου όρου στην άδεια λειτουργίας του νοσηλευτικού ιδρύματος, θα απεμπλακεί η Αρχή από τα συναφή αιτήματα έκδοσης ad hoc άδειας για δικαστική χρήση ιατρικού φακέλου από τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή και για χορήγηση του ιατρικού φακέλου στον ιατρό του υπευθύνου επεξεργασίας για τον σκοπό της άσκησης ή υπεράσπισης δικαιώματός του ενώπιον δικαστηρίου.

Η Αρχή, αφού έλαβε υπόψη όλα τα παραπάνω, και μετά από διεξοδική συζήτηση, εκδίδει την ακόλουθη

ΑΠΟΦΑΣΗ

Α. Λαμβάνοντας υπόψη το γεγονός ότι η δικαστική χρήση των δεδομένων υγείας εκ μέρους του νοσηλευτικού ιδρύματος ή και των ιατρών του, στους οποίους αποδίδεται ευθύνη για ιατρικές πράξεις και παραλείψεις σχετικά με την παροχή υπηρεσιών υγείας, είναι δικαιολογημένη έως και αυτονόητη και δεν ενέχει ιδιαίτερους κινδύνους για το υποκείμενο των δεδομένων, καθώς τα δεδομένα ουσιαστικά αποκαλύπτονται μόνο στα αρμόδια δικαστήρια, όπου εκκρεμεί η σχετική υπόθεση, και όπου στις περισσότερες περιπτώσεις ο ίδιος ο ενάγων ασθενής τα έχει ήδη εισφέρει στην κρίση του δικαστηρίου, πρέπει να διευρυνθούν οι αποδέκτες στις άδειες τήρησης και λειτουργίας αρχείου με ευαίσθητα δεδομένα των νομικών προσώπων που παρέχουν υπηρεσίες υγείας. Συγκεκριμένα, κρίνεται νόμιμο και σκόπιμο, ενόψει και του μεγάλου αριθμού αιτήσεων κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του Ν. 2472/1997, να προστεθεί στις ανωτέρω εκδιδόμενες άδειες όρος που να επιτρέπει την επεξεργασία των δεδομένων υγείας ασθενούς εκ μέρους του υπευθύνου επεξεργασίας και των ιατρών του, που με οποιαδήποτε σχέση μετείχαν κατά τον κρίσιμο χρόνο στην παροχή υπηρεσιών ιατρικής φροντίδας στο συγκεκριμένο ασθενή. Η επεξεργασία αυτή επιτρέπεται εφόσον είναι αναγκαία για τον σκοπό της αναγνώρισης, άσκησης ή υπεράσπισης δικαιώματος ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου (άρθρο 7 παρ. 2 στοιχ. γ΄ του Ν. 2472/1997) σε υποθέσεις που αφορούν ιατρική ευθύνη και εν γένει την παροχή υπηρεσιών υγείας. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει να ενημερώνει σχετικά τους ασθενείς, ως υποκείμενα των δεδομένων, όχι απαραίτητα κατά την συλλογή των δεδομένων (κατά το άρθρο 11 παρ. 1 του Ν. 2472/1997), αλλά πάντως το αργότερο πριν τη χρήση των δεδομένων ενώπιον δικαστηρίου ή πριν τη χορήγηση των δεδομένων στους προαναφερόμενους ιατρούς για δικαστική χρήση (κατά το άρθρο 11 παρ. 3 του ιδίου νόμου).

Β. Όταν υποβάλλεται από τα διάφορα νοσηλευτικά ιδρύματα, διαγνωστικά κέντρα κλπ. αίτηση για τη χορήγηση ή ανανέωση άδειας τήρησης αρχείου με δεδομένα υγείας κατ’ εφαρμογήν του άρθρου 7 παρ. 2 στοιχ. δ΄ του Ν. 2472/1997, θα περιλαμβάνονται αυτεπαγγέλτως στην άδεια οι παρακάτω όροι.

Το ίδιο θα γίνεται σε περίπτωση υποβολής από το νοσηλευτικό ίδρυμα άδειας για δικαστική χρήση δεδομένων ιατρικού φακέλου από τον ίδιο τον υπεύθυνο επεξεργασίας ή από τον ιατρό του για το σκοπό της άσκησης ή υπεράσπισης δικαιώματος ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου. Στην περίπτωση αυτή, θα διατάσσεται με το πρακτικό συνεδρίασης του Τμήματος η αυτεπάγγελτη τροποποίηση (συμπλήρωση) της ισχύουσας άδειας με την αναγραφή των παρακάτω όρων και θα ενημερώνεται από τον εισηγητή ελεγκτή ο ενδιαφερόμενος ότι το συγκεκριμένο αίτημα χορήγησης άδειας χρήσης δεδομένων υγείας δεν εξετάζεται ως αλυσιτελές.

Σε περίπτωση που ο υπεύθυνος επεξεργασίας δεν έχει λάβει άδεια τήρησης και λειτουργίας αρχείου με δεδομένα υγείας ή έχει λήξει η ισχύς της άδειας, πρέπει ο εισηγητής ελεγκτής να ενημερώνει τον υπεύθυνο επεξεργασίας ότι απαιτείται η υποβολή σχετικού αιτήματος για την έκδοση ή ανανέωση της άδειας. Όταν υποβληθεί η σχετική αίτηση, το Τμήμα θα ενεργεί όπως στην αμέσως προηγούμενη περίπτωση.

Οι όροι που θα περιλαμβάνονται στην άδεια θα έχουν την ακόλουθη διατύπωση:

«Ο υπεύθυνος επεξεργασίας επιτρέπεται να χρησιμοποιεί ενώπιον δικαστηρίου δεδομένα υγείας ασθενών, που είναι αναγκαία για την αναγνώριση, άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματός του σε υποθέσεις που αφορούν ιατρική ευθύνη και εν γένει την παροχή υπηρεσιών υγείας. Στην περίπτωση αυτή ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει, πριν τη χρήση των δεδομένων ενώπιον δικαστηρίου, να ενημερώνει σχετικά τα υποκείμενα των δεδομένων.

Επίσης επιτρέπεται η χορήγηση δεδομένων ασθενών σε ιατρούς, οι οποίοι παρείχαν, με οποιαδήποτε σχέση, κατά τον κρίσιμο χρόνο, τις υπηρεσίες τους στον υπεύθυνο επεξεργασίας και εκ των καθηκόντων τους μετείχαν στην παροχή ιατρικής φροντίδας στο συγκεκριμένο ασθενή, εφόσον η χορήγηση των δεδομένων είναι αναγκαία για την αναγνώριση, άσκηση ή υπεράσπιση δικαιώματός τους ενώπιον δικαστηρίου ή πειθαρχικού οργάνου σε υποθέσεις που αφορούν ιατρική ευθύνη και εν γένει την παροχή υπηρεσιών υγείας. Ο υπεύθυνος επεξεργασίας οφείλει πριν τη χορήγηση των δεδομένων στους ιατρούς να ενημερώνει σχετικά τα υποκείμενα των δεδομένων.»

Ο Πρόεδρος

Χρίστος Γεραρής