Σύμπτωμα και όχι ασθένεια η υπόθεση Novartis – 10 λόγοι που μάς κάνουν πρωταθλητές στη διαφθορά

Η υποχρηματοδότηση του συστήματος Υγείας θεωρείται ένας από τους βασικότερους λόγους για την ύπαρξη περιστατικών διαφθοράς.

Δημοσίευση: 12 Φεβρουαρίου 2018

Γράφει: Καραγιώργος Δημήτρης

Κορυφή του παγόβουνου αποτελεί για το ελληνικό σύστημα Υγείας η υπόθεση της Novartis. Άσχετα με το εάν επιβεβαιωθεί ή όχι, το περιεχόμενο της δικογραφίας αποκαλύπτει τα τεράστια κενά στον μηχανισμό τιμολόγησης των φαρμάκων.

Η Novartis (και όχι μόνο) κινήθηκε μέσα από τα συγκεκριμένα κενά. Μεγιστοποίησε τα κέρδη της και αξιοποίησε τη...γενναιοδωρία του συστήματος, το οποίο απέδειξε πως δεν είναι σε θέση να διασφαλίσει τα συμφέροντα των φορολογουμένων.

Στα χρόνια της κρίσης, έχουν γίνει αρκετές παρεμβάσεις ελέγχου της δαπάνης και της τιμολόγησης των φαρμάκων. Ακόμη και εάν κλείσουν όλες οι κερκόπορτες, τα οικονομικά της Υγείας θα παραμείνουν ευάλωτα.

Οι όποιες αλλαγές αφορούν τις τιμές και όχι στη ζήτηση των φαρμάκων, η οποία παραμένει υψηλή. Με 50 κουτιά φάρμακα ετησίως σε κάθε Έλληνα ή 6,5 εκατομμύρια συνταγές τον μήνα, είναι πιο υψηλή και από τα χρόνια πριν από την κρίση...

Ολόκληρο το σύστημα είναι διαβλητό και το διαπερνά η διαφθορά. Όσο διατηρούνται οι "υπόγειες διαδρομές" του χρήματος, λίγα μπορούν να αλλάξουν.

Η εικόνα είναι ακραία. Πρόσφατα ευρήματα του "Ευρωβαρόμετρου" ανεβάζουν τη χώρα μας στην υψηλότερη ευρωπαϊκή θέση σε διαφθορά στον χώρο της Υγείας.Ρεπορτάζ - ΑρθρογραφίαΤέσσερις στους πέντε Έλληνες (81%) εκτιμούν πως στις περισσότερες περιπτώσεις πρέπει να δώσεις “φακελάκι”, όταν το μέσο ποσοστό στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι μόλις 33%.

Η χώρα μας είναι πρώτη στον σχετικό πίνακα, συγκρινόμενη με την Λιθουανία (74%), τη Ρουμανία (67%), την Κύπρο (62%), την Κροατία και την Ουγγαρία (56%).

Λόγοι

Σε πρόσφατη έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, η οποία παρατίθεται πιο κάτω, αναφέρονται οι δέκα λόγοι για τους οποίους η Ελλάδα βρίσκεται τόσο ψηλά:

• Η υποχρηματοδότηση του συστήματος Υγείας θεωρείται ένας από τους βασικότερους λόγους για τη διαφθορά. Μεταξύ του 2010 και του 2014 – αναφέρεται στην έκθεση – η δημόσια δαπάνη Υγείας μειώθηκε από το 70% στο 60%. Από το 2015, υπήρξε μία μικρή αύξηση, η οποία ωστόσο δεν μπορεί να αλλάξει δραματικά την εικόνα.
• Πρόβλημα θεωρείται και ο μεγάλος αριθμός των γιατρών. Για κάθε 100.000 πολίτες αναλογούν 629 γιατροί, όταν η μέση αναλογία στην Ευρωπαϊκή Ένωση είναι 344 ανά 100.000.
• Η απουσία συστήματος πρωτοβάθμιας (εξωνοσοκομειακής) φροντίδας Υγείας εκτιμάται πως συμβάλλει στην έξαρση της διαφθοράς. Στα μεγάλα κέντρα, δεν υπάρχει συγκροτημένο σύστημα πρωτοβάθμιας φροντίδας και δεν είναι σαφές εάν το εγχείρημα της κυβέρνησης με τις ΤΟΜΥ θα δώσει απάντηση στο πρόβλημα.
• Οι ειδικοί εκτιμούν πως “σύμμαχος” της διαφθοράς στην Υγεία είναι και οι διοικήσεις των νοσοκομείων. Εκτιμάται πως πολλοί από αυτούς δεν έχουν τις γνώσεις και την επάρκεια να ασκήσουν το συγκεκριμένο έργο και κατέχουν τη θέση χάρη σε πολιτικές αποφάσεις.
• Η έλλειψη πολιτικής σταθερότητας αποτελεί έναν από τους λόγους για τη διαφθορά στην Υγεία. Η σταθερότητα – αναφέρεται στην έκθεση – είναι πολύ σημαντική στο να ολοκληρώνονται οι μακροχρόνιες πολιτικές πάταξης της διαφθοράς.
• Ένας ακόμη λόγος έξαρσης του φαινομένου, είναι τα πειθαρχικά συμβούλια των γιατρών, τα οποία απαρτίζονται από άλλους γιατρούς. Εκτιμάται πως στο 90% των υποθέσεων, τα συμβούλια απορρίπτουν τις κατηγορίες και δεν προχωρούν σε τιμωρία των εγκαλούμενων.
• Καθοριστικό ρόλο διαδραματίζουν και οι ίδιοι οι ασθενείς, οι οποίοι δεν καταγγέλλουν τα περιστατικά χρηματισμού. Οι άνθρωποι αποφεύγουν να μιλούν για την εμπειρία τους, καθώς εξαρτώνται από τον θεράποντα (και επίορκο) γιατρό.
• Η διαφθορά συνδέεται και με την κουλτούρα των Ελλήνων, σύμφωνα με την οποία εάν δεν “λαδώσεις” δεν μπορείς να έχεις καλή και ποιοτική αντιμετώπιση.

Χορηγίες

Ενδιαφέρον έχουν και οι αναφορές της έκθεσης στις ακολουθούμενες πολιτικές από τις επιχειρήσεις του χώρο της Υγείας
• Παρά το ότι οι χορηγίες επιτρέπονται από τον νόμο, οι μεγάλες εταιρείες του χώρου της Υγείας τείνουν να τις αποφεύγουν. Μόνο μεγάλες επιχειρήσεις στον χώρο των βιοτεχνολογικών προϊόντων εφαρμόζουν τον κώδικα δεοντολογίας “MedTech”, με μικρές εταιρείες να προχωρούν ανενόχλητες σε χορηγίες προς γιατρούς.
• Ενδιαφέρον έχει η επισήμανση του προβλήματος της “προκλητής ζήτησης”, η οποία αφορά υπηρεσίες που δεν είναι αναγκαίες.
Αναφέρονται περιπτώσεις χορήγησης πλασματικών συνταγών, οι οποίες αφορούν θεραπείες που δεν χρειάζονται οι ασθενείς ή δεν χορηγούνται τελικά σε αυτούς.

Επιπλέον Πληροφορίες

• Έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τη διαφθορά στην Υγεία