ΠΡΟΣ

Την Ε.Γ. της Ο.Ε.Ν.Γ.Ε

 

ΕΝΗΜΕΡΩΤΙΚΟ ΣΗΜΕΙΩΜΑ

 

Θέμα: Ενημέρωση για τις αποφάσεις 1408 και 1409/28.6.2022 της Ολομέλειας του ΣτΕ (Ολ. ΣτΕ)

 

1. Κρίθηκαν αντισυνταγματικές και οι διατάξεις του Ν. 4472/2017, όσον αφορά το ειδικό μισθολόγιο των ιατρών Ε.Σ.Υ. Με δύο αποφάσεις της, τις 1408 και 1409/2022, η Ολομέλεια του ΣτΕ έκρινε ότι και οι διατάξεις του νόμου αυτού, οι σχετικές με το μισθολόγιο των ιατρών Ε.Σ.Υ, είναι αντισυνταγματικές.

 

2. Με την κήρυξη ως αντισυνταγματικών των διατάξεων του Ν. 4472/2017 έπαυσαν να υφίστανται αυτές αναδρομικά, από 1.1.2017. Αυτό σημαίνει ότι ο μόνος εφαρμόσιμος νόμος είναι οι σχετικές διατάξεις του Ν. 3205/2003, που ίσχυαν μέχρι την έναρξη εφαρμογής του Ν. 4093/2012, που και αυτός είχε κριθεί αντισυνταγματικός με την 431/2018 απόφαση της Ολ. ΣτΕ. Η διοίκηση των Νοσοκομείων οφείλει από 1.7.2022 να εκκαθαρίσει τις αποδοχές και την αποζημίωση των εφημεριών των ιατρών με βάση τις διατάξεις του Ν. 3205/2003, μέχρις ότου ψηφισθεί νέο ειδικό μισθολόγιο, που θα δίδει αποδοχές υψηλότερες από εκείνες που αυτός ορίζει. Η συμμόρφωση είναι υποχρεωτική κατ’ άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος, το οποίο ορίζει:

— Η διοίκηση έχει υποχρέωση να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις. Η παράβαση της υποχρέωσης αυτής γεννά ευθύνη για κάθε αρμόδιο όργανο, όπως ο νόμος ορίζει. Νόμος ορίζει τα αναγκαία μέτρα για τη διασφάλιση της συμμόρφωσης της διοίκησης.

Την ίδια υποχρέωση επιβάλλει και το άρθρο 50 παρ. 4 του Π.Δ. 18/1989 «Κωδικοποίηση των διατάξεων νόμων για το Συμβούλιο της Επικρατείας». Ορίζει:

— Οι διοικητικές αρχές, σε εκτέλεση της υποχρέωσής τους κατά το άρθρο 95 παρ. 5 του Συντάγματος πρέπει να συμμορφώνονται, ανάλογα με κάθε περίπτωση, με θετική ενέργεια προς το περιεχόμενο της απόφασης του Συμβουλίου ή ν’ απέχουν από κάθε ενέργεια που είναι αντίθετη προς όσα κρίθηκαν από αυτό. Ο παραβάτης, εκτός από τη διάταξη κατά το άρθρο 259 Π.Κ, υπέχει και προσωπική ευθύνη για αποζημίωση.

Η παρ. 5 του ίδιου άρθρου ορίζει:

— Οι αποφάσεις της Ολομέλειας, ακυρωτικές ή απορριπτικές, καθώς και των τμημάτων, αποτελούν μεταξύ των διαδίκων δεδικασμένο, που ισχύει και σε κάθε υπόθεση ή διαφορά ενώπιον δικαστικής ή άλλης αρχής, κατά την οποία προέχει το διοικητής φύσεως ζήτημα που κρίθηκε από το Συμβούλιο.

Τέλος, το ζήτημα μη συμμόρφωσης της διοίκησης ρυθμίζεται από το Ν. 3068/2002, όπως ισχύει.

 

3. 1. Οι 1408 και 1409/2022 αποφάσεις της Ολ. ΣτΕ προκλήθηκαν, η πρώτη από εισαγωγή προσφυγής με αίτημα την ακύρωση μισθοδοτικών καταστάσεων συγκεκριμένων μηνών με αίτημα την επανεκκαθάρισή τους – προφανώς με βάση τις διατάξεις του Ν. 3205/2003 - και η δεύτερη, ύστερα από προδικαστικό ερώτημα του Διοικητικού Πρωτοδικείου Κέρκυρας εάν οι διατάξεις του άρθρου 136-140, 154 και 155 του Ν. 4472/2017 αντίκεινται στα άρθρα 21 παρ. 3 και 5 παρ. 4 και 5 του Συντάγματος, στο πλαίσιο εκδίκασης σχετικής αγωγής. Τέθηκε, έτσι,  το ζήτημα αντισυνταγματικότητας των σχετικών διατάξεων του Ν. 4472/2017, που συνιστούν το ειδικό μισθολόγιο των ιατρών Ε.Σ.Υ. Η προσφυγή κατά μισθολογικών καταστάσεων έγινε δεκτή με την 1408/2022 απόφαση και η απάντηση στο προδικαστικό ερώτημα με την 1409/2022 απόφαση. Κρίθηκε ότι οι σχετικές διατάξεις του Ν. 4472/2017 είναι αντισυνταγματικές.

 

3.2. Με βάση την αναρτημένη στην ιστοσελίδα του ΣτΕ γνωστοποίηση των δύο αποφάσεων – η πρόσβαση θα καταστεί δυνατή αφού καθαρογραφούν, θεωρηθούν και υπογραφούν – επισημαίνεται ότι στην πρώτη, την 1408/28.6.2022 απόφαση, που αφορά τις μισθοδοτικές καταστάσεις, αναφέρεται ότι οι συνέπειΈς της (της απόφασης) θα επέλθουν από τη δημοσίευσή της, «κατ’ άρθρο 50 παρ. 3β του π.δ/τος 18/1989». Στη δεύτερη, την 1409/28.6.2022 απόφαση, που αφορά αγωγή, δε λέγεται ο,τιδήποτε για το χρόνο επέλευσης των συνεπειών της απόφασης. Κατά την εκτίμησή μου, δεν πρόκειται για ακούσια παράλειψη – ένα τόσο σοβαρό θέμα δεν μπορεί το ανώτατο ακυρωτικό δικαστήριο να το παραβλέψει κι’ έτσι να μην το δημοσιοποιήσει. Ενισχύεται η γνώμη μου και από τη διάταξη της παρ. 3β του άρθρου 50 του Π.Δ. 18/1989, η οποία ορίζει: «3β. Σε περίπτωση αιτήσεως ακυρώσεως που στρέφεται κατά διοικητικής πράξεως, το δικαστήριο, σταθμίζοντας τις πραγματικές καταστάσεις που έχουν δημιουργηθεί κατά το χρόνο εφαρμογής της, ιδίως δε υπέρ των καλόπιστων διοικουμένων, καθώς και το δημόσιο συμφέρον, μπορεί να ορίσει ότι τα αποτελέσματα της ακυρώσεως ανατρέχουν σε χρονικό σημείο μεταγενέστερο του χρόνου έναρξης της ισχύος της και σε κάθε περίπτωση προγενέστερο του χρόνου δημοσίευσης της απόφασης». Προκύπτει από τη διάταξη αυτή ότι αφορά αιτήσεις ακύρωσης και όχι αγωγές. Φαίνεται ότι το ΣτΕ προέβη σε αναλογική εφαρμογή της κρίνοντας προσφυγή κατά μισθοδοτικών καταστάσεων, με αίτημα την ακύρωσή τους.

 

4. Κατά τη δική μου νομική γνώμη, η πιο πάνω διάταξη δεν μπορεί να έχει εφαρμογή σε υποθέσεις που οι αιτήσεις ακύρωσης διοικητικών πράξεων γίνονται δεκτές, επειδή το δικαστήριο έκρινε ότι εδράζονται σε νόμο αντισυνταγματικό. Πολύ περισσότερο, όταν, στο πλαίσιο πιλοτικής δίκης, το ΣτΕ κρίνει αγωγή ή προσφυγή ή απαντά σε προδικαστικό ερώτημα δικαστηρίου, στο οποίο εκκρεμεί αγωγή. Αυτό σημαίνει ότι οι αντισυνταγματικές διατάξεις σα να μην είχαν ποτέ υπάρξει. Επακόλουθο είναι να αίρονται από τη διοίκηση όλα εκείνα που δημιουργήθηκαν, προέκυψαν από την εφαρμογή τους. Μόνον έτσι θα έχει ο πολίτης πλήρη δικαστική προστασία, η οποία παρέχεται από το άρθρο 20 παρ. 1 του Συντάγματος. Μόνον τότε θα εξυπηρετείται το δημόσιο συμφέρον και θα επιβεβαιώνεται ότι ζει σε κράτος δικαίου. Διοικητικές πράξεις μπορούν να ακυρωθούν για διαφόρους νομικούς λόγους. Μόνο στην κατηγορία αυτή μπορεί να έχει εφαρμογή η παρ. 3β του άρθρου 50 του Π.Δ. 18/1989. Αυτή είναι η γνώμη μου. Η αντίθετη καταλήγει στο τραγικό άχθος ο πολίτης να μην καρπώνεται το αποτέλεσμα που επιφέρει,, πρέπει να επιφέρει η ακύρωση μιας όποιας διοικητικής πράξης (απόφασης), που εκδόθηκε με βάση διατάξεις, οι οποίες στη συνέχεια κρίθηκε ότι είναι αντισυνταγματικές. Να παραμείνει, δηλαδή, θύμα. Η γνώμη μου αυτά εδράζεται στα:

α) Ο πολίτης έχει το συνταγματικό δικαίωμα παροχής δικαστικής προστασίας (άρθρο 20 παρ. 1 του Συντ.)

β) Τα δικαστήρια υποχρεώνονται να μην εφαρμόζουν νόμο που το περιεχόμενο του είναι αντίθετο προς το Σύνταγμα (άρθρο 93 παρ. 4 του Συντ.)

γ) Η διοίκηση υποχρεώνεται να συμμορφώνεται προς τις δικαστικές αποφάσεις (άρθρο 95 παρ. 5 εδ. α του Συντ.)

 

5. Με βάση τα πιο πάνω, οι αγωγές, που ασκήθηκαν και θα ασκηθούν, θα συζητηθούν κανονικά και θα γίνουν δεκτές. Επαναλαμβάνω, δεν είναι τυχαία η παράλειψη της Ολ. ΣτΕ στην 1409/2022 απόφαση να μην μεταφέρει εκείνα που αναφέρονται στην 1408/2022 απόφασή της, ως προς το χρόνο επέλευσης των συνεπειών της αντισυνταγματικότητας των σχετικών διατάξεων. Σημειώνω, για άλλη μια φορά, ότι η 1409/2022 απόφαση προκλήθηκε ύστερα από προδικαστικό ερώτημα του Μονομελούς Διοικητικού Πρωτοδικείου Κέρκυρας, προς το ΣτΕ, στο πλαίσιο εκδίκασης αγωγής, εάν οι διατάξεις των άρθρων 136 – 140, 154 και 155 του Ν. 4472/2017 αντίκεινται στα άρθρα 21 παρ. 3 και 5 παρ. 4 και 5 του Συντάγματος. Η 1408/2022 απόφαση εκδόθηκε στο πλαίσιο πιλοτικής δίκης και αφορούσε προσφυγή κατά μισθοδοτικών καταστάσεων.

 

Αυτά ως προς μία πρώτη συνοπτική ενημέρωσή σας.