Παυσίπονο 1 δις. ευρώ στη «μαύρη τρύπα» των φαρμάκων

 φαύλο κύκλο έχουν οδηγήσει οι παρεμβάσεις στο φάρμακο. Στα χρόνια της κρίσης, η δημόσια και ιδιωτική δαπάνη έχουν συρρικνωθεί από τα 6,1 δισ. ευρώ το 2009 στα 3,5 δισεκατομμύρια, αλλά οι... παιδικές ασθένειες παραμένουν.

• ΕΘΝΟΣ
• 9:14, , ενημερώθηκε 9:18

• 2
  

Οι όποιες μειώσεις έχουν προκύψει από το «κούρεμα» 36% στις τιμές. Η κατανάλωση δεν καταγράφει μείωση (το αντίθετο σε ορισμένες κατηγορίες σκευασμάτων), ενώ τα χρέη των νοσοκομείων και του ΕΟΠΥΥ προς τις φαρμακευτικές ανεβαίνουν, αγγίζοντας το 1,5 δισ. ευρώ.

Το κλίμα θυμίζει λίγο την προ κρίσης περίοδο, όταν οι οφειλές για φάρμακα είχαν αγγίξει τα 3 δισ. ευρώ και είχαν ρυθμιστεί. Αντιλαμβανόμενη πως ο κόμπος έχει φτάσει στο χτένι, η πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας αξιοποιεί την εκταμίευση της δόσης και «τρέχει» τις διαδικασίες εξόφλησης των ληξιπρόθεσμων οφειλών.

Ο γενικός διευθυντής Οικονομικών του υπουργείου Υγείας Θεόδωρος Κομματάς παρουσίασε στους διοικητές των Υγειονομικών Περιφερειών (ΥΠΕ) και των νοσοκομείων αναλυτικό χρονοδιάγραμμα πληρωμών. Από τη δόση που εκταμιεύτηκε προς τη χώρα μας, θα διατεθεί 1 δισ. ευρώ για αποπληρωμή των χρεών που έχουν τα νοσοκομεία και από αυτά, 300 εκατομμύρια ευρώ θα διατεθούν για ληξιπρόθεσμες οφειλές προς τις φαρμακευτικές επιχειρήσεις. Μέσα στον Ιούλιο, θα καταβληθούν στους παρόχους δύο δόσεις (πάνω από 500 εκατομμύρια ευρώ), ποσό που θα δώσει «ανάσα» ρευστότητας στις επιχειρήσεις.

Ανοιχτά μέτωπα

Παράγοντες της αγοράς κάνουν λόγο για μεθοδικά βήματα από το υπουργείο Υγείας, τα οποία φέρνουν αισιοδοξία και οδηγούν σε αποκατάσταση της εμπιστοσύνης στις σχέσεις των δύο πλευρών. Την ώρα που κλείνει ένα μέτωπο, παραμένουν ανοιχτά πολλά άλλα στον χώρο του φαρμάκου. Με το τρίτο Μνημόνιο, η χώρα μας έχει αναλάβει σημαντικές υποχρεώσεις, οι οποίες αφορούν κυρίως τη διάρθρωση της αγοράς. Μία από τις υποχρεώσεις αυτές είναι να αυξηθεί η διείσδυση των αντιγράφων (γενοσήμων) φαρμάκων, τα οποία είναι πιο φθηνά και μπορούν να οδηγήσουν σε σημαντική εξοικονόμηση πόρων.

Στα νοσοκομεία, τα γενόσημα πρέπει να φτάσουν στο 50% της κατανάλωσης έως το τέλος του έτους και στο 60% έως τον Ιούνιο του 2017. Στον ΕΟΠΥΥ, τα αντίστοιχα ποσοστά πρέπει να διαμορφωθούν στο 40% έως τον Μάρτιο του 2017 και στο 60% έως τον Μάρτιο του 2018.

Ο στόχος φαντάζει υπερβολικά αισιόδοξος, παρότι οι τιμές των εν λόγω φαρμάκων μειώθηκαν και εξακολουθούν να μειώνονται. Η Φαρμακοβιομηχανία εκτιμά ότι τα τελευταία χρόνια έχουν υποχωρήσει οι τιμές των γενοσήμων κατά 60% έως 70%, αλλά η διείσδυσή τους στην αγορά παραμένει χαμηλή, σημειώνοντας μια μικρή αύξηση από το 19% στο 22%. Το φαινόμενο εξηγεί ο καθηγητής Οικονομικών της Υγείας Νίκος Μανιαδάκης, ο οποίος αποδίδει τη χαμηλή διείσδυση στις χαμηλές τιμές των γενοσήμων. Δεν είναι τυχαίο ?σημειώνει? ότι η διείσδυση των γενοσήμων με χονδρική τιμή κάτω από τα 5 ευρώ είναι μόλις 17%, ενώ στην κατηγορία τιμής 5 έως 10 ευρώ διπλασιάζεται, φτάνοντας στο 33%.

Σύμφωνα με τον καθηγητή, η αυξημένη διείσδυση των γενοσήμων στην αγορά μειώνει τις τιμές και όχι το αντίθετο: «Από μια τιμή, περίπου στα 7 ευρώ, και κάτω, η κυκλοφορία και προώθηση των φαρμάκων δεν είναι εφικτή και οικονομικά αποδοτική, γεγονός που επιβαρύνει όλες τις πλευρές». Από το πόσο καλά θα διαρθρωθεί η κατανάλωση των φαρμάκων θα εξαρτηθεί η πρόσβαση των Ελλήνων σε καινοτόμες θεραπείες. Τα δοκιμασμένα και φθηνά φάρμακα δεν πρέπει να φύγουν από την αγορά, λόγω υπερβολικών μειώσεων στις τιμές. Αν μείνουν, θα υπάρχει εξοικονόμηση, η οποία θα δώσει πόρους στο σύστημα αποζημίωσης προκειμένου να καλύπτει ακριβά καινοτόμα φάρμακα.

Η επιλογή των ακραίων μειώσεων στις τιμές οδηγεί και σε ακραίες καταστάσεις. Χαρακτηριστικά είναι τα εξής δύο παραδείγματα από την εφαρμογή του ισχύοντος συστήματος ανατιμολογήσεων, το οποίο προέκυψε έπειτα από μνημονιακή απαίτηση: Με την πρώτη ανατιμολόγηση, ένα φάρμακο εκτός πατέντας έπεσε σε τιμή 12 ευρώ. Με τη δεύτερη ανατιμολόγηση έφτασε στα 9 ευρώ, με την τρίτη στα 7 ευρώ και με την πέμπτη θα υποχωρήσει στο 1 ευρώ. Το ίδιο συμβαίνει και με ένα γενόσημο, το οποίο με την πρώτη ανατιμολόγηση έφτασε στα 7,8 ευρώ και με την πέμπτη στο 1 ευρώ, φθηνότερο δηλαδή από μία τσίχλα.

Οι ειδικοί θεωρούν ότι οι μειώσεις των τιμών δεν έχουν πια αποτέλεσμα και πως φτάσαμε στο αντίθετο άκρο από εκείνο στο οποίο βρισκόμασταν πριν από την κρίση. Το «στοίχημα» για τη χώρα μας είναι πλέον και ο έλεγχος της ζήτησης. Να μη διατίθενται, δηλαδή, φάρμακα εκεί που δεν χρειάζεται. Στο πεδίο αυτό, τα περιθώρια βελτίωσης είναι μεγάλα, όπως για παράδειγμα στα αντιβιοτικά, όπου η Ελλάδα μπορεί να κάνει πολλά στον εξορθολογισμό της κατανάλωσης. Τα στοιχεία του Εθνικού Οργανισμού Φαρμάκων (ΕΟΦ) δείχνουν ότι στα πρώτα χρόνια της κρίσης η κατανάλωση φαρμάκων σημείωσε μικρή πτώση, η οποία έχει εξισορροπηθεί.

Τα πρόσφατα στοιχεία του Οργανισμού Οικονομικής Συνεργασίας και Ανάπτυξης (ΟΟΣΑ) δείχνουν αυξομειώσεις την τελευταία τριετία. Αυξήσεις καταγράφονται στα φάρμακα για παθήσεις του πεπτικού, για τον διαβήτη, για την υπέρταση και για το αναπνευστικό. Μείωση σημειώθηκε στα φάρμακα για τις αρρυθμίες και τους ανταγωνιστές ασβεστίου για την υπέρταση.

ΔΗΜΗΤΡΗΣ ΚΑΡΑΓΙΩΡΓΟΥ
dkarag@pegasus.gr

Νίκος Μανιαδάκης, Καθηγητής, αναπληρωτής κοσμήτορας Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας
Οι πολύ χαμηλές τιμές είναι λάθος θεραπεία

ΝΙΚΟΣ ΜΑΝΙΑΔΑΚΗΣ

Στην Ελλάδα έχουμε χαμηλές τιμές σε όλα τα φάρμακα. Πάνω από το 60% των φαρμάκων διατίθενται από τα ιδιωτικά φαρμακεία σε τιμή χαμηλότερη των 10 ευρώ, ενώ και το 51% των πωλήσεων αφορά φάρμακα με τιμή κάτω των 15 ευρώ.

Στην περίοδο της κρίσης, με συνεχείς παρεμβάσεις στο σύστημα τιμολόγησης, η χώρα μας έχει συμπιέσει σημαντικά τις τιμές, χωρίς από την άλλη να έχει ελέγξει καθόλου τον όγκο.

Μέσα σε μία πενταετία οι τιμές μειώθηκαν περισσότερο από 36%, τη στιγμή που δεν υπήρξε καμία ουσιαστική μείωση στην ποσότητα των φαρμάκων. Η διείσδυση δε των φθηνότερων σκευασμάτων παραμένει σχετικά χαμηλή και η χρήση ακριβότερων πιο υψηλή σε σχέση με τα υπόλοιπα κράτη της Ευρωπαϊκής Ενωσης.

Οι μειώσεις των τιμών δεν οδηγούν αυτόματα σε αύξηση της χρήσης των φθηνότερων και εξοικονομήσεις. Μπορούν να οδηγήσουν σε αντίθετα αποτελέσματα, με υποκατάσταση σε ακριβότερες θεραπείες και πιθανές ελλείψεις, καθώς η διαμόρφωση των τιμών σε πολύ χαμηλά επίπεδα διακινδυνεύει την κυκλοφορία των εδραιωμένων φαρμάκων.

ΛΥΚΟΥΡΓΟΣ ΛΙΑΡΟΠΟΥΛΟΣ

Λυκούργος Λιαρόπουλος, Ομότιμος καθηγητής Οικονομικών της Υγείας
Υπάρχει αλόγιστη συνταγογράφηση

Η θεαματική μείωση της δαπάνης για φάρμακα, χωρίς να μειωθεί η ποσότητα που καταναλώνουμε, δείχνει, σε γενικές γραμμές, την καταδίκη του προηγούμενου συστήματος τιμών. Το σύστημα τιμολόγησης πριν από την κρίση είχε οδηγήσει σε μεγάλες υπερβολές. Σε αύξηση της δαπάνης είχαν οδηγήσει και μέτρα όπως η κατάργηση της ''λίστας''.

Υπάρχουν, ωστόσο, υπερβολές και στην κατανάλωση, οι οποίες οφείλονται σε συνήθειες του λαού και αδράνειες του συστήματος. Στην Ελλάδα, παίρνουμε φάρμακα χωρίς συνταγή και ακόμη χειρότερα με συμβουλή της γειτόνισσας.

Ο πολύ μεγάλος αριθμός γιατρών που έχουμε ως χώρα οδηγεί σε υπερκατανάλωση. Οταν έχεις αναλογικά διπλάσιο αριθμό γιατρών από άλλες χώρες, είναι φυσικό να έχεις σε έναν βαθμό και προκλητή ζήτηση.

Εκτός από τις μειώσεις στις τιμές, επιχειρείται πλέον να μπει μια τάξη στη ζήτηση, με την παρακολούθηση, μέσω της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, συμπεριφορών από τους γιατρούς.

Μπορείς, δηλαδή, να δεις ποιος και πόσο συνταγογραφεί. Αυτό είναι ένα από τα πολύ θετικά στοιχεία που προέκυψαν από την κρίση.