Περιορίζουμε τις δαπάνες υγείας, λόγω κρίσης

Σε δραματικές περικοπές, ακόμη και δαπανών που αφορούν την υγεία τους, προχωρούν οι Έλληνες λόγω κρίσης.

Έρευνα, η οποία πραγματοποιήθηκε για λογαριασμό της Εθνικής Σχολής Δημόσιας Υγείας (ΕΣΔΥ), δείχνει ότι το 59% των πολιτών έχουν περιορίσει τις δαπάνες περίθαλψης.

Παραδόξως, πολλοί είναι εκείνοι που επιλέγουν να πληρώσουν από την τσέπη τους μία σειρά από δαπάνες, στοιχείο που καταδεικνύει την ανεπάρκεια ποιότητας των παρεχόμενων υπηρεσιών από το δημόσιο σύστημα.

Τα παραπάνω επισημάνθηκαν - μεταξύ άλλων - σε ημερίδα που πραγματοποιήθηκε την Πέμπτη στην ΕΣΔΥ, με θέμα τα οικονομικά του ΕΟΠΥΥ.

Οι ομιλητές τόνισαν ότι η χρηματοδοτική εμπλοκή του ΕΟΠΥΥ, έχει δημιουργήσει μείζονα κρίση εμπιστοσύνης και αξιοπιστίας μεταξύ του οργανισμού και των επαγγελματιών υγείας (γιατρών, φαρμακοποιών και άλλων), των εξωτερικών προμηθευτών (ιδιωτικές κλινικές, διαγνωστικά εργαστήρια) και έχει δημιουργήσει μεγάλη ανασφάλεια στους πολίτες.

Η ανασυγκρότηση του οργανισμού και ο επαναπροσδιορισμός των πολιτικών του είναι αναγκαία και επείγουσα.

Στη συνάντηση αυτή παρουσιάστηκαν οι αριθμοί που υποδηλώνουν τον εκτροχιασμό και οι εναλλακτικές εκδοχές για την ανασυγκρότηση του εγχειρήματος.

Παράλληλα, παρουσιάστηκαν τα αποτελέσματα έρευνας της κοινής γνώμης και του ιατρικού προσωπικού που πραγματοποιήθηκε από την Kappa Research το Σεπτέμβριο του 2012 σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1601 ιατρών όλων των ειδικοτήτων, συμβεβλημένων και μη με τον ΕΟΠΥΥ, καθώς και σε πανελλαδικό, αντιπροσωπευτικό δείγμα 2206 ατόμων από το γενικό πληθυσμό, στις 13 γεωγραφικές περιφέρειες της χώρας.

Σχέσεις

Ο κοσμήτορας της ΕΣΔΥ, καθηγητής Γιάννης Κυριόπουλος είπε ότι είναι απαραίτητο να διευκρινιστούν οι σχέσεις με τις υπηρεσίες υγείας του δημόσιου και του ιδιωτικού τομέα, να εισαχθούν τεχνικές και μέθοδοι αναζήτησης και επίτευξης της αποδοτικότητας και να διευρυνθεί και σταθεροποιηθεί η χρηματοδοτική βάση του οργανισμού.

Η συγκρότηση του ΕΟΠΥΥ είναι μια απόπειρα μεταρρύθμισης της κοινωνικής ασφάλισης υγείας και της υγειονομικής περίθαλψης.

Με τη συγκρότηση ασφαλιστικού μονοψωνίου στην αγορά υπηρεσιών υγείας επιχειρείται μεταξύ άλλων η περιστολή της δαπάνης μέσω μείωσης των τιμών.

Δυστυχώς, δεν επαληθεύεται η διαπραγματευτική αποτελεσματικότητα του ΕΟΠΥΥ προς μείωση των τιμών. Είναι περιορισμένη και τα πιθανά οφέλη από την ασθενή αμφιλεγόμενα, δεδομένης της πολιτικής η οποία ασκείται και του οργανωτικού και διοικητικού πλαισίου σχεδιασμού του οργανισμού.

Επιπλέον, οι περιοριστικές συνθήκες της δημοσιονομικής κρίσης, ύφεση και ανεργία καθιστούν το εγχείρημα δυσχερές και πολύπλοκο, δεδομένης της αύξησης του φορτίου νοσηρότητας (και κατά συνέπεια των αναγκών υγείας του πληθυσμού) αλλά και της δραματικής μείωσης των εισροών, η οποία προκαλεί χρηματοδοτικό ‘έμφραγμα’ στον υγειονομικό τομέα.

Ο Κυριάκος Σουλιώτης, επίκουρος καθηγητής Πολιτικής Υγείας του Πανεπιστημίου Πελοποννήσου πρώην Αντιπρόεδρος του ΕΟΠΥΥ, στην ομιλία του με τίτλο 'Η κρίση στην ασφάλιση υγείας: μηνύματα από τους αριθμούς και σήματα για την πολιτική υγείας',ανέλυσε τις διαστάσεις της κρίσης στην ασφάλιση υγείας, στο πλαίσιο της λειτουργίας του ΕΟΠΥΥ με τα κάτωθι συμπεράσματα:

Το έλλειμμα του ΕΟΠΥΥ είναι κατά βάση το αποτέλεσμα της τεράστιας υστέρησης στο σκέλος των εσόδων (η οποία ήδη ξεπερνά τα 700 εκατομμύρια ευρώ), κυρίως λόγω της ύφεσης και λιγότερο συνέπεια της πορείας των μεγεθών στο σκέλος των δαπανών.

Ο προϋπολογισμός του ΕΟΠΥΥ όπως έχει τροποποιηθεί για να προσαρμοστεί στα συρρικνωμένα έσοδα, αντίθετα με τον αρχικό σχεδιασμό, αποδυναμώνει την πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας, αφού διαθέτει κάτι λιγότερο από το 6% των εσόδων του.

Σε ό,τι αφορά στη μεθοδολογία μέτρησης των δαπανών υγείας, είναι σημαντικό να επισημανθεί ότι, στην Ελλάδα η δαπάνη υγείας ως ποσοστό του ΑΕΠ υπερβαίνει το μέσο όρο του ΟΟΣΑ, αλλά η κατά κεφαλήν δαπάνη (και κοινή αγοραστική δύναμη), υπολείπεται πλέον σε μεγάλο βαθμό.

Αυτή η επισήμανση είναι πολύ σημαντική για την ποιότητα και ποσότητα των παρεχομένων υπηρεσιών, σε συνθήκες διαρκώς μειωμένου ΑΕΠ, καθώς και λόγω του ότι οι στόχοι προσαρμογής που έχουν τεθεί συνδέονται με το ΑΕΠ.

Διόρθωση

Επιπλέον, η εισήγηση παρουσίασε δεδομένα από πρόσφατη έρευνα σε ιατρούς και ασφαλισμένους του ΕΟΠΥΥ, από την οποία προκύπτει ότι το 59% των πολιτών δηλώνουν ότι περιόρισαν τον τελευταίο χρόνο τη χρήση υπηρεσιών υγείας, ενώ επιμένουν να επιλέγουν οι ίδιοι τον ιατρό στην πρωτοβάθμια φροντίδα υγείας με επιβάρυνση όμως του ατομικού τους εισοδήματος (σε ποσοστό 42,5%) και παρατηρείται 'διόρθωση' της συνταγογραφικής συμπεριφοράς του ιατρικού σώματος.

Η εισήγηση καταλήγει με μια δέσμη προτεινόμενων μέτρων άμεσης και μεσοπρόθεσμης εφαρμογής για την αντιμετώπιση του χρηματοδοτικού αδιεξόδου του ΕΟΠΥΥ, όπως η καθολική εφαρμογή της πολιτικής που συνδέει την αποζημίωση των παρόχων με τον όγκο των υπηρεσιών που παρέχουν (Price-volume agreement), ο διαχωρισμός των μονάδων παροχής πρωτοβάθμιας φροντίδας υγείας του ΕΟΠΥΥ και η συνένωσή τους με τις αντίστοιχες υποδομές του ΕΣΥ.

Ο καθηγητής Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής κ. Γιάννης Τούντας, Πρόεδρος ΕΟΦ, κατά την ομιλία του ανέπτυξε τις σημαντικότερες παραμέτρους της φαρμακευτικής ασφάλισης και περίθαλψης στις συνθήκες της οικονομικής κρίσης.

Πολυφαρμακία

Ειδικότερα, αναφέρθηκε σε ζητήματα που σχετίζονται με την έκταση αλλά και ορισμένες από τις βασικές αιτίες της πολυφαρμακίας, την έλλειψη της σωστής αντιμετώπισης των κινδύνων για την υγεία που μπορούν να προκληθούν από την κατανάλωση φαρμάκων, καθώς και τις αντιλήψεις των ιατρών και του γενικού πληθυσμού για τη φαρμακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών ταμείων, όπως αυτά αναδείχθηκαν από την πανελλαδική έρευνα Hellas Health ΙV για την Υγεία των Ελλήνων που πραγματοποιήθηκε από το Ινστιτούτο Κοινωνικής και Προληπτικής Ιατρικής (ΙΚΠΙ) σε αντιπροσωπευτικό δείγμα 1.008 ατόμων ηλικίας άνω των 18 ετών, τον Οκτώβριο του 2011:

• Πάνω από το 60% των ερωτηθέντων θεωρούν ότι η φαρμακευτική δαπάνη των ασφαλιστικών ταμείων στην Ελλάδα είναι υπερβολική, ενώ το 65% θεωρεί ότι για αυτήν την κατάσταση υπεύθυνοι είναι, οι ιατροί.
• Το μεγαλύτερο ποσοστό των ερωτηθέντων (84%) θεωρεί ότι υπάρχει πολυφαρμακία και ότι αυτή οφείλεται στους γιατρούς (50%), στους ασθενείς (24%), στις φαρμακευτικές εταιρίες (19%) και στους φαρμακοποιούς (4%).
• Περισσότεροι από τους μισούς (56%) θεωρούν ότι οι γιατροί συνταγογραφούν ακριβά φάρμακα χωρίς να είναι πάντα απαραίτητα, ενώ έξι στους δέκα (64%) ότι συνταγογραφούν περισσότερα φάρμακα από ό,τι χρειάζεται.
• Είναι αξιοσημείωτο ότι το 63% των ερωτηθέντων δεν γνωρίζει τι είναι τα γενόσημα, ενώ μόνο το 26% όσων γνωρίζουν τι είναι τα γενόσημα θεωρεί ότι έχουν την ίδια αποτελεσματικότητα με τα πρωτότυπα. Επιπλέον, το 92% των συμμετεχόντων δήλωσε ότι οι ιατροί δεν προτείνουν την αντικατάσταση πρωτότυπου φαρμάκου με ισοδύναμο αντίγραφο.
• Ένας στους τέσσερις (25%) λαμβάνει συνταγογραφούμενα φάρμακα από τον φαρμακοποιό του χωρίς συνταγή γιατρού. Στις μισές περιπτώσεις από αυτές (50%) το φάρμακο το έχει συστήσει ο φαρμακοποιός, 4 στους 10 (41%) το έχει συστήσει ο γιατρός και σε ποσοστό 8% το έχει συστήσει φίλος ή γνωστός.
• Μόνο το 23% δεν έχει στο σπίτι φάρμακα που δεν χρησιμοποιεί. Το 7% έχει 1, το 13% 2, το 9% 3, το 7% 4, το 10% 5, το 14% 6 ως 10 και το 5% πάνω από 10 φάρμακα.
• Το 21% έχει ζητήσει από τον γιατρό του να γράφει φάρμακα χωρίς να το προτείνει ο ίδιος ο γιατρός.
• Το 95% θεωρεί ότι η Πολιτεία θα έπρεπε να ελέγχει τη συνταγογράφηση των γιατρών, ενώ σε ποσοστό 92% θεωρεί ότι οι φαρμακευτικές εταιρίες επηρεάζουν τους γιατρούς για να προωθούν περισσότερο τα ακριβότερα φάρμακα.

Έρευνα

Ο κ. Τούντας αναφέρθηκε και στα στοιχεία της πρόσφατης πανελλαδικής έρευνας 'Υγεία και Κοινωνική Ασφάλιση', η οποία πραγματοποιήθηκε από την Kappa Research το Σεπτέμβριο του 2012.

Ο κ. Τούντας υπογράμμισε τα ακόλουθα ευρήματα της συγκεκριμένης έρευνας, σε σχέση με τις αντιλήψεις του γενικού πληθυσμού για ζητήματα που σχετίζονται με τη φαρμακευτική ασφάλιση:

• Η συνταγογράφηση φαρμάκων είναι ο δεύτερος συχνότερος λόγος επίσκεψης στον ιατρό. Έτσι, όσοι επισκέφθηκαν τον ιατρό τον Αύγουστο του 2012, δηλώνουν ότι, η συνταγογράφηση των φαρμάκων έγινε ηλεκτρονικά σε ποσοστό 59,3% και χειρόγραφα, σε ποσοστό 38,8%. Ωστόσο, φαίνεται ότι το τελευταίο εξάμηνο, το ποσοστό της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης παρουσιάζει σημαντική αύξηση.
• Ποσοστό 46,1% των ερωτηθέντων δήλωσε ότι η ηλεκτρονική συνταγογράφηση και η ίδρυση του ΕΟΠΥΥ έχει δυσχεράνει την πρόσβαση σε φάρμακα και εξετάσεις σε σχέση με παλαιότερα. Παράλληλα, οι ερωτηθέντες σε ποσοστό 76% θεωρούν ότι μπορούν να περιοριστούν δραστικά οι σπατάλες στην υγεία, χωρίς να μειωθούν οι αντίστοιχες υπηρεσίες προς τους ασφαλισμένους.

Επιπλέον, ως προς τις αντιλήψεις των ιατρών για το ίδιο ζήτημα, δόθηκε έμφαση στα ακόλουθα ευρήματα:

• Από τους πιστοποιημένους ιατρούς του ΕΟΠΥΥ, ποσοστό πάνω από το 90% χρησιμοποιούν το σύστημα της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης, ενώ οι υπόλοιποι που δεν το χρησιμοποιούν, αναφέρουν ως κυριότερη αιτία ότι δεν χρειάζεται ή ότι δεν έχουν τον απαραίτητο εξοπλισμό.
• Από τους πιστοποιημένους ιατρούς του ΕΟΠΥΥ που συμμετείχαν στην έρευνα, το 77,5% έχει θετική ή μάλλον θετική γνώμη για τα γενόσημα φάρμακα, ενώ το 91,1% δήλωσε ότι συνταγογραφεί γενόσημα εφόσον γνωρίζει ότι κυκλοφορούν νόμιμα και είναι καλής ποιότητας.
• Οι πιστοποιημένοι ιατροί του ΕΟΠΥΥ θεωρούν ότι αρμόδιος για να κρίνει το σκεύασμα που θα δοθεί στον ασθενή, βάσει δραστικής ουσίας είναι ο ιατρός σε ποσοστό 87,3%. Επιπλέον, το 37,8% των ιατρών θεωρούν ότι η συνταγογράφηση με βάση τη δραστική ουσία δε θα μειώσει τη δαπάνη, το 34% ότι θα μειώσει τη δαπάνη αλλά με κίνδυνο της υγείας των ασθενών και μόνο το 23,2% πιστεύει ότι θα μειώσει τη δαπάνη χωρίς κίνδυνο της υγείας των ασθενών.